Kim jest redaktor? Zawód o wielu obliczach

Zastanawiasz się, jak zostać redaktorem? Pomyśl najpierw, czy wiesz na pewno, czym taka osoba się zajmuje. Co tak naprawdę chcesz robić? Jakie obowiązki masz na myśli? Sprawdź, kim jest redaktor i jak wygląda jego praca.

Redaktor: jeden zawód – wiele możliwości

„Pani redaktor / panie redaktorze” – marzysz, żeby tak się do Ciebie zwracano? Masz na to duże szanse, bo… redaktor to bardzo pojemne określenie. Rolę redaktora można różnie rozumieć, w zależności od miejsca zatrudnienia i zakresu obowiązków.

Redaktor językowy

Redaktor językowy to przede wszystkim osoba wykonująca redakcję tekstu: książek czy artykułów w czasopismach, w encyklopediach i na stronach www, a także innych treści przeznaczonych do publikacji.

Pracy redaktora językowego nie należy mylić z zadaniami korektora, do którego należy jedynie sprawdzenie, czy publikacja przygotowana do druku nie zawiera usterek językowych i edytorskich.

Redaktor naczelny

Redaktor naczelny kieruje całokształtem prac redakcyjnych, odpowiada nie tylko za wszystkie informacje publikowane w gazecie, w czasopiśmie czy na stronie www, lecz także za ich stronę edytorską. Pisze też artykuły wstępne do kolumny redakcyjnej oraz współpracuje z innymi dziennikarzami, którzy tworzą treści w danym medium.

Redaktor prowadzący

Redaktor prowadzący odpowiada np. za wydanie danego numeru czasopisma lub konkretnej książki, kieruje procesem zbierania i przetwarzania informacji, w skrócie – koordynuje pracę poszczególnych działów.

W wydawnictwach książkowych redaktor prowadzący nadzoruje proces powstawania książki. Zakres jego obowiązków zależy od wielkości zespołu i od organizacji pracy.

Często ma znaczny wpływ na ostateczną postać publikacji – a czasami decyduje też o tym, czy daną publikację odrzucić czy przyjąć do druku.

W mniejszych oficynach zazwyczaj opiekuje się książką od pomysłu i negocjacji z autorem/agentem, poprzez samodzielną redakcję językową i nadzorowanie projektu okładki, po wybór papieru oraz zatwierdzanie książki do druku.

Redaktor inicjujący

Redaktor inicjujący nazywany jest czasem nabywającym. Wyszukuje on ciekawe tytuły, zarówno na rynku zagranicznym, jak i na polskim. Pozyskuje prawa do nabycia tytułów oraz materiałów ilustracyjnych, koordynuje zawieranie umów, współpracuje z autorami, agentami, tłumaczami, redaktorami itp.

W niektórych wydawnictwach redaktor prowadzący jest jednocześnie redaktorem inicjującym.

Redaktor naukowy

Redaktor naukowy zajmuje się naukowym opracowaniem tekstów przed ich wydaniem. Przygotowuje autorom wymagania dotyczące formy i zawartości artykułów. Ujednolica i sprawdza zapis pod kątem poprawności lub kieruje tekst do ponownej redakcji.

Dba o spoistość merytoryczną, w tym – o jednakową notację symboli oraz o jednoznaczne przypisanie definicji pojęciom w całej książce lub w czasopiśmie naukowym. Współpracuje z recenzentami oraz koordynuje ich działania.

Redaktor – pracownik mediów

Redaktor to także popularne określenie pracownika gazety, czasopisma, wydawnictwa książkowego, radia lub telewizji, który zajmuje się zbieraniem, opracowywaniem i przygotowywaniem materiałów emitowanych bądź drukowanych przez media.

Jakie są obowiązki redaktora?

Redaktor może być pracownikiem mediów lub wydawnictwa książkowego. Często ma decydujący głos co do ostatecznego formatu książki czy publikacji, a nierzadko łączy kilka spośród funkcji wymienionych powyżej.

Niezależnie od specjalizacji redaktorzy mają kilka wspólnych obowiązków. Jak wygląda praca redaktora?

Poprawa jakości tekstu

Jednym z kluczowych zadań redaktora jest poprawa jakości tekstu. To on odpowiada za wyeliminowanie błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych oraz za sprawdzenie spójności treści.

Szczegółowa wiedza z zakresu poprawnej polszczyzny to podstawa dla redaktorów każdej specjalizacji. Jeśli myślisz o tym zawodzie – niezbędne, kompleksowe informacje z tego zakresu zdobędziesz na kursie „Polszczyzna wzorcowa w praktyce redaktora”, prowadzonym w ramach Akademii Redaktora.

Dostosowanie do czytelnika

Redaktor powinien brać pod uwagę czytelników z grupy docelowej, co oznacza, że musi dostosować ostateczną wersję tekstu do ich potrzeb i oczekiwań. Pozwala to osiągnąć skuteczną komunikację.

Kontrola faktów

W publikacjach naukowych, dziennikarskich czy factcheckingowych, ale także – w beletrystycznych, redaktorzy muszą być szczególnie ostrożni. Ich zadaniem jest również weryfikacja informacji zawartych w książce oraz kontrola źródeł.

Kreatywna praca z tekstem

Redaktorzy często pracują nad poprawą stylu i klarowności tekstu. Mogą proponować zmiany w strukturze zdania lub w narracji, aby tekst stał się bardziej przystępny i atrakcyjny.

Praca zespołowa

Aby stworzyć publikacje spójne pod względem językowym i graficznym, redaktorzy w wydawnictwach i w redakcjach medialnych  współpracują z innymi specjalistami, takimi jak dziennikarze, fact-checkerzy, graficy czy korektorzy. Muszą nauczyć się zasad komunikacji i współdziałania w zespole, aby wspólna praca była efektywna. 

Przestrzeganie terminów

Redaktorzy często pracują pod presją czasu, zwłaszcza w przypadku publikacji codziennych lub projektów z określonymi terminami wydawniczymi. Umiejętność szybkiego reagowania i dotrzymywania terminów jest w tym zawodzie kluczowa.

Praca redaktora – wybierz swoją specjalizację

Odpowiedź na pytanie, kim jest redaktor, nie jest tak oczywista, jak  mogłoby się wydawać.

Jeśli myślisz o przygotowaniu do zawodu redaktora, weź pod uwagę wszystkie funkcje, jakie możesz pełnić. Zdecyduj już na wstępie, która specjalizacja najbardziej Ci odpowiada i którą chcesz zawodowo rozwijać. Albo – jeśli wolisz – weź pod uwagę całość kompetencji niezbędnych w tym zawodzie. Testuj i z czasem wybierz, w której roli sprawdzisz się najlepiej.